مجتبی جنت رستمی؛ محمد رحیمی؛ سید حسن کابلی
چکیده
بیشتر مطالعات درزمینه طوفانهای گردوغبار در استانهای غربی- شرقی کشور متمرکز است و کمتر تحقیقاتی در سایر مناطق ایران صورت گرفته است. در این تحقیق برخی از دشتهای جنوبی البرز؛ که دارای پتانسیل تولید گردوغبار میباشند انتخاب شدند. دادههای روزانه 18 ایستگاه هواشناسی با دوره آماری بلندمدت از 2008 تا 2017 و برای محاسبه شاخصهای خشکسالی ...
بیشتر
بیشتر مطالعات درزمینه طوفانهای گردوغبار در استانهای غربی- شرقی کشور متمرکز است و کمتر تحقیقاتی در سایر مناطق ایران صورت گرفته است. در این تحقیق برخی از دشتهای جنوبی البرز؛ که دارای پتانسیل تولید گردوغبار میباشند انتخاب شدند. دادههای روزانه 18 ایستگاه هواشناسی با دوره آماری بلندمدت از 2008 تا 2017 و برای محاسبه شاخصهای خشکسالی کشاورزی، از محصولات MOD13Q1 و MOD11A1 در همان دوره استفاده شد. شاخص بارش استانداردشده و شاخص بارش- تبخیر و تعرق استانداردشده محاسبه و از کدهای هواشناسی ساعتی گردوغبار، شاخص تجربی طوفان گردوغبار به دست آمد؛ سپس روابط بین شاخصهای اقلیمی، پوشش گیاهی و شاخص تجربی طوفان گردوغبار با استفاده از همبستگی پیرسون و روش آماری رگرسیون چند متغیره موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین فراوانی شاخص طوفان گردوغبار طی 10 سال مربوط به ایستگاه امام خمینی با 5/30 و کمترین آن طالقان با مقدار 05/0 است. تغییرات سالبهسال شاخص گردوغبار نشان میدهد در سالهای ابتدایی بخشهای مرکزی و جنوبشرقی منطقه بهشدت تحت تأثیر طوفانهای گردوغبار بوده اما با کاهش ناگهانی روند طولانیمدت را به کاهشی تغییر داده است. بالاترین و پایینترین همبستگی به ترتیب مربوط بهسرعت باد و دما است، همبستگی منفی و قوی با شاخص TCI برقرار است. در مورد نتایج رگرسیون چند متغیره ماهیانه، در ماههای مختلف سال تا حدودی متغیر بوده، بهگونهای که در ماههای مختلف تأثیر عناصر اقلیمی و پوشش گیاهی تغییر میکند، بهطورکلی سرعت باد، TCI و SPEI مهمترین تأثیر را برافزایش طوفانهای گردوغبار میگذارد